Materiał eksperta
Warszawa, 11.05.2022
Mgr Ewelina Poźniak
Specjalista ds. żywienia Gerber
Czy dzieci mogą jeść strączki?
Nasiona roślin strączkowych to cenne źródło wartościowego białka roślinnego. Z drugiej strony uważa się je jednak za składniki ciężkostrawne. Czy jest dla nich miejsce w diecie dziecka?
Wartość żywieniowa strączków
Do nasion roślin strączkowych zaliczamy m.in. ciecierzycę, fasolę, groch i soczewicę. Są one częścią tradycyjnej diety człowieka – spożywane były już ponad 10 000 lat temu. Trudno zaliczyć je do warzyw, bo znacznie różnią się od nich wartością odżywczą.
1. Zawierają znaczne ilości wartościowego białka (od 19% w przypadku ciecierzycy do nawet 25% w przypadku soczewicy). Wśród innych produktów roślinnych wyróżnia się ono najwyższą jakością żywieniową. Szczególnie korzystne dla organizmu jest, jeśli w jadłospisie razem ze strączkami pojawiają się zboża – białko zawarte w obu tych grupach żywności wspaniale się uzupełnia. Według zaleceń białko roślinne u dzieci powinno stanowić około połowy całego spożywanego białka, a u dorosłych nawet więcej – 2 na 3 g białka powinny pochodzić ze źródeł roślinnych.
2. Są bogate w błonnik pokarmowy, zarówno rozpuszczalny jak i nierozpuszczalny. Według badań w Polsce ponad połowa (56%) dzieci w wieku 1-3 lata może nie spożywać odpowiedniej porcji tego ważnego składnika.
3. Niski jest w nich poziom tłuszczu, szczególnie nasyconych kwasów tłuszczowych, które zgodnie z zaleceniami powinny być ograniczane.
Niepokój części osób budzi jednak ryzyko pojawienia się problemów trawiennych (głównie wzdęć) po zjedzeniu strączków. Spożywanie ich regularnie, a dodatkowo odpowiednie przygotowanie (moczenie przed gotowaniem) pozwala jednak rozwiązać ten problem. Jak w przypadku każdego produktu także w przypadku nasion roślin strączkowych przewód pokarmowy potrzebuje czasu, żeby nauczyć się je trawić.
Zalety dla planety
Diety zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju zakładają ograniczenie żywności pochodzenia zwierzęcego na korzyść produktów roślinnych, m.in. właśnie nasion roślin strączkowych. Tzw. dieta planetarna zalecana przez specjalistów EAT-LANCET zakłada w Europie podwojenie spożycia zdrowych produktów takich jak warzywa, owoce, strączki i orzechy, przy jednoczesnym ograniczeniu o połowę czerwonego i przetworzonego mięsa oraz cukrów dodanych.
Korzyści dla środowiska z obecności strączkowych w jadłospisie jest wiele:
1. Produkcja żywności roślinnej oznacza mniejszą emisję gazów cieplarnianych. Jeśli zamiast 1 kg wołowiny zjemy tyle samo grochu, nie tylko będziemy bardziej syci (po ugotowaniu jego objętość wzrośnie 2-krotnie), ale też spowodujemy, że do atmosfery trafi aż 100 razy mniej gazów odpowiedzialnych za zmiany klimatu.
2. Nasiona roślin strączkowych mają szczególną zdolność do wiązania w glebie korzystnych składników odżywczych, co oznacza, że potrafią same naturalnie produkować dla siebie nawóz. Ogranicza to potrzebę dodatkowego stosowania nawozów w celu poprawy plonów na polach, gdzie rosną strączki. Dodatkowo ich uprawa korzystnie wpływa na żyzność gleby, wspiera więc naturalne procesy regeneracyjne w rolnictwie.
3. Rośliny strączkowe potrzebują podczas wzrostu stosunkowo niewielkich ilości wody, dzięki czemu oszczędzają jej cenne zasoby. Dodatkowo mogą być uprawiane na terenach suchych, gdzie niełatwo byłoby wyrosnąć innym roślinom. Dzięki strączkom łatwiej jest więc sprawić, by żywności wystarczyło dla wszystkich.
4. Nasiona roślin strączkowych zawierają bardzo niewielką ilość wody, dzięki czemu są odporne na uszkodzenia mechaniczne, zajmują mało miejsca, co ułatwia ich transport, a dodatkowo mogą być długo i bezpiecznie przechowywane. Ogranicza to ryzyko marnowania żywności i dodatkowo zmniejsza wpływ na środowisko.
Strączki w żywieniu dzieci
WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) zaleca wczesne wprowadzanie strączków jako elementu urozmaiconej diety maluszków w wieku 6-24 miesiące. W Polsce nie ma oficjalnych rekomendacji odnośnie momentu, od którego można podawać dzieciom nasiona roślin strączkowych. Przyjmuje się jednak, że odpowiednio przygotowane (namoczone, ugotowane na miękko
i zmiksowane) mogą być podawane już od początku rozszerzania diety. W wielu krajach, m.in. Belgii, Danii, Norwegii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych, produkty te mogą być wprowadzane do diety dziecka już po 6. miesiącu życia. Pozwala to jeszcze bardziej urozmaicić jego jadłospis, ułatwia dostarczenie składników odżywczych, których potrzebuje, a dodatkowo od początku uczy przewód pokarmowy maluszka radzić sobie ze strączkami. Jak w przypadku każdej nowości warto zaczynać oczywiście od niewielkich ilości (1-2 łyżeczki), obserwując reakcję dziecka.
Jak podawać strączki najmłodszym?
Polacy nie przodują w spożyciu nasion roślin strączkowych – w 2018 roku według danych GUS spożyliśmy ich średnio mniej niż 1 kg. Patrząc na zalety strączków – żywieniowe i środowiskowe, warto to zmienić i podawać je dzieciom jak najwcześniej, by je polubiły i w przyszłości często spożywały. Nie każdy rodzic wie jednak, jak wprowadzać ciecierzycę czy fasolę do diety maluszka. Pomóc może w pełni roślinna linia dań, w skład której wchodzą zbilansowane kompozycje stworzone specjalnie dla niemowląt i małych dzieci – Gerber Organic Plant-tastic. Znajdziemy w niej 6 fantastycznych propozycji na obiadki plant-based, czyli bazujące na niesamowitych skarbach ukrytych w roślinach. Wszystkie:
• są w 100% roślinne;
• stanowią unikatowe połącznie warzyw, nasion roślin strączkowych i zbóż;
• zawierają wartościowe białko roślinne – minimum 4 g w każdej porcji;
• pomagają wprowadzić dziecko w bogaty świat ciekawych składników – ciecierzycy, fasoli, komosy ryżowej, kaszy bulgur czy musu kokosowego;
• są pełne niespotykanych smaków przypraw: orientalnych – takich jak cynamon, imbir, curry czy kolendra, oraz rodzimych, jak czosnek;
• łączą różnorodne smaki tak, że doceniły to badane mamy i ich dzieci, które
z przyjemnością zajadały się produktami;
• dostarczają błonnika pokarmowego – minimum 4 g w każdej porcji;
• przygotowywane są z ekologicznych składników pochodzących z certyfikowanych gospodarstw.
Nowości to propozycje dla maluszków po 8. miesiącu: Warzywna potrawka włoska
z pomidorami, Gulasz z marchewki i fasoli, Jesienne warzywa z kaszą oraz Gulasz z cukinią
i warzywami, a także po 12. miesiącu: Marokański gulasz warzywny i Delikatne curry z warzywami.
Wszystkie obiadki Gerber Organic Plant-tastic powstały w lokalnym zakładzie w Rzeszowie. Przy ich tworzeniu wykorzystywano energię elektryczną pochodzącą wyłącznie z odnawialnych źródeł energii. Co ważne, szkło, w które zapakowane są produkty Gerber Organic Plant-tastic w 100% nadaje się do recyklingu.
Ważna informacja. Gdy maluszek przyjdzie na świat, najlepszym dla niego sposobem żywienia jest karmienie piersią. Mleko mamy zapewnia zbilansowaną dietę i chroni przed chorobami. W pełni popieramy zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia dotyczące wyłącznego karmienia piersią przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecka. Po tym okresie należy rozpocząć wprowadzanie żywności uzupełniającej o odpowiedniej wartości odżywczej przy jednoczesnej kontynuacji karmienia piersią do ukończenia przez dziecko 2 lat. Zdajemy sobie też sprawę z tego, że nie zawsze rodzice mogą karmić swoje dziecko mlekiem mamy. Zachęcamy do skonsultowania sposobu żywienia dziecka ze specjalistą ochrony zdrowia. Jeśli zdecydowaliście, że Wasze dziecko nie będzie karmione piersią, powinniście pamiętać, że ta decyzja jest trudna do odwrócenia – rozpoczęcie częściowego dokarmiania butelką spowoduje zmniejszenie ilości wytwarzanego mleka. Rezygnacja z karmienia piersią niesie ze sobą konsekwencje socjalne i finansowe, które należy wziąć pod uwagę. Jeśli zdecydowaliście, że maluszek będzie karmiony piersią, przypominamy, że prawidłowe zbilansowanie jadłospisu mamy jest bardzo istotne. Jej zdrowa dieta w czasie ciąży i po porodzie pomaga gromadzić składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego przebiegu ciąży, przygotowuje do okresu laktacji i pomaga ją utrzymać. Dzieci rozwijają się w różnym tempie, dlatego czas wprowadzenia posiłków uzupełniających należy skonsultować z lekarzem lub położną. Aby uniknąć ryzyka dla zdrowia ważne jest, by żywność dla dziecka przygotowywać, stosować i przechowywać zawsze zgodnie z informacją na opakowaniu.
O Nestlé Polska S.A.
Nestlé Polska S.A. to, należący do grona liderów, producent m.in. produktów dla niemowląt i małych dzieci. W portfolio firmy znajdują się m.in. mleka modyfikowane, kleiki, kaszki, dania w słoiczkach, soki i nektary, deserki, przekąski i suplementy diety dostępne pod markami NAN 2, LITTLE STEPS 2, Gerber, Gerber Organic, Nestlé, BOBO FRUT, Yogolino, Sinlac czy NANCARE. Naszym celem jest nie tylko wspomagać rodziców w trosce o żywienie i zdrowie ich dzieci, ale także edukować ich w zakresie znaczenia diety dla prawidłowego rozwoju i wzrostu maluchów oraz zasad jej właściwego bilansowania.
